Banka hesabına elektronik haciz uygulanmaz, haciz hesaptaki paraya yapılır. Kişinin borcu ne kadar ise, buna haciz masrafları da eklenerek bulunacak tutar kadar bir meblağa haciz uygulanır, bloke konur. Hesabın tamamına bloke konulması yürürlükteki kanuna uygun olmaz
İhsan Amca aradı, derdi büyük: “Hocam, 3 milyondan fazla kişinin banka hesaplarına elektronik haciz uygulanmış ya. İşte benim bankadaki hesabıma da haciz gelmiş, hesaba bloke konulmuş. Kredi kartı borcumu son ödeme gününde ödeyemedim. Banka beni kara listeye aldıracakmış. Ne yapayım?”
Mesele, İhsan Amca’nın yıllar önce usulüz park edilen trafik cezası borcunun yıllar içinde faizi ile birlikte katlanarak ulaştığı rakamın tahsili için Maliye’nin uyguladığı elektronik haciz uygulaması. 93 TL’lik borç, 480 TL olmuş.
Kamu alacağı
Banka hesaplarına elektronik haciz işlemi 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanunun 79’uncu maddesinde düzenlenmiş. E-haciz mevzuatta 2006’dan beri var. Ama bu kadar yoğun, ilk defa şimdi uygulanıyor.
Devletin bir kamu alacağı söz konusu ise, o kamu alacağını tahsil ile yetkili olan kamu kurumu elektronik haciz uygulaması yapabilir. Kamu alacaklarını sayacak olursak, senin de başına gelen trafik para cezası, devletin bir kamu alacağıdır. Her türlü vergi alacağı, KDV, gelir vergisi, kurumlar vergisi, veraset ve intikal vergisi, gümrük vergisi, bankacılık ve sigortacılık muamele vergisi, emlak vergisi, çevre vergisi, motorlu taşıtlar vergisi, öğrenim kredi borcu, SGK prim borçları, mahkemelerin verdiği adli ve idarenin verdiği idari para cezaları, bütün bu borçların faizleri kamu borcudur.
Kamu borcunun alacaklısı olan resmi kurumun tahsil daireleri, alacakları ödenmeyince, bir haciz bildirisi düzenlerler. Bu haciz bildirisini, örneğin vergi veya trafik cezası, sigorta pirimi borçlusunun hesabının bulunabileceği bulunabileceği bankaların şubelerine doğrudan veya mahallindeki tahsil dairesi aracılığıyla, elektronik ortamda tebliğ edebilirler.
Bankaya tebliğ edilir
Haciz bildirileri Maliye Bakanlığı’nca belirlenecek tutarın üzerindeki alacaklar için doğrudan bankaların genel müdürlüklerine de tebliğ edilebilir. Haciz bildirisi bankanın genel müdürlüğüne de tebliğ edilmiş ise tüm şubelerini kapsayacak şekilde beyanda bulunma yükümlülüğü banka genel müdürlüğüne aittir.
İhsan Amca, kamu alacağı için elektronik ortamda gönderilen haciz bildirimini alan bankanın, kamu borçlusu hesap sahibinin hesabına haciz işlemi koyması, hesabı bloke etmesi, e-haciz diye adlandırılıyor.
Özel borç farklı
İhsan Amca, özel hukuktan, ticaretten kaynaklanan alacaklar için haciz ancak borç mahkeme kararıyla ya da icra dairesinin ödeme emrine itiraz etmemek suretiyle kesinleştikten sonra olur. Kamu alacağında, kamu alacaklı idare alacağım var derse, doğrudan haciz yapabilir. Çünkü kamu alacağının ihtiyati haczi için ödeme emri tebliğ edilmesine gerek yok. İhtiyati haciz koşulları varsa, örneğin borçlu hileli yollarla mal kaçıracaksa, ikametgâhı yoksa, borcuna kefil veya teminat göstermemişse vs., borçluya hiçbir tebligat yapılmadan doğrudan e-haciz şeklinde ihtiyati haciz uygulanabilir