İşyerinde çalışan bir işçi iş görmeyi, işvereni de bunun karşılığında ona ücret ödemeyi peşinen kabul etmiş demektir. Dolayısıyla işçinin borcu, işini yapmak; işverenin borcu ise, işçiye maaşını tam ve zamanında ödemektir. O halde; işçiye maaşını tam ve zamanında ödeyen işveren, işçisine bunun karşılığında her işi yaptırabilir mi? 

Bu sorunun cevabını aramadan önce, yukarıdaki sorunun cevabını bulmamız gerekir. İşçinin şikayetlendiği ve patronunun kendisine yaptırdığını söylediği “her iş” nedir? Her iş kavramından anlaşılması gereken, işçinin görev tanımı dışında olup da ona yaptırılan işlerdir. Bu durumda, bir işçiye yaptırılan işin, işçinin görevlerinden olup olmadığının tespiti gerekir. Bu ise şu şekilde olur.

Her iş sözleşmesinde, işçinin görev unvanı ve tanımının yer alması gerekir. Özellikle görev unvanının yer aldığı bir iş sözleşmesi incelendiğinde işçinin görevlerinin neler olduğu görülecektir. Eğer işçinin unvanı ya da yapacağı işin ayrıntısı iş sözleşmesinde yazılmamışsa, işçinin emsali olan diğer işçilerin çalışma koşullarına bakılması gerekir.

Hangi işçi olursa olsun, işçiler işe alınırken belirli bir görevi yapmak için işe alınırlar. Bir işçi örneğin makine ustası ya da kasiyer, temizlikçi, çaycı veya satış elemanı vb. birçok unvandan biriyle işe alınmış olabilir. Önemli olan; işçiye, işe alındığı amaçla iş yaptırılmasıdır. İşe kasiyer olarak alınan birine temizlik yaptırılamazken, çaycı olarak alınan bir işçiye de makine ustalığı yaptırılamaz. 

Eğer işçiye görevi dışında bir iş veriliyorsa ve işçinin buna yazılı olarak rızası alınmamışsa ve bu iş, işçi açısından işin ağırlaştırılması anlamına da geliyorsa işçi iş akdini haklı nedenle feshedebilir. Böyle bir durumda işçinin çalışma koşullarında esaslı değişiklik yapıldığı kabul edilmelidir.

Görevi belli olan bir işçiye bu görevi dışında bir işin yaptırılması, ancak işçinin bu durum için yazılı onay vermesine bağlıdır. Eğer işçinin yazılı rızası yokken, onun görevi değiştirilmişse veya ona farklı işler yaptırılmak isteniyorsa, işçi iş sözleşmesini İş Kanununun 24/2-f maddesi gereğince haklı nedenle ve derhal feshedebilir.

Burada işçilere önemli bir tavsiyem de olacaktır. Eğer işçinin değiştirilen görevi ya da ona verilen ekstra iş; işçinin çalışma koşullarını ağırlaştırmıyorsa ve hatta hafifletiyorsa, yukarıda yazılı olanların geçerli olamayabileceğini unutmayın. Her olayın kendi içinde değerlendirilmesi ve dikkatlice tetkik edilmesi önem arz etmektedir.